Op deze eerste tentoonstelling in de serie - Retrospectief 1 - is beeldhouwwerk
te zien van twee beroemde oud-bewoners van het eerste uur: Federico
Carasso en Gerrit
van der Veen . Van Van der Veen zijn ook enkele bijzondere tekeningen
te zien. Beiden zijn, behalve door hun beeldhouwwerk ook beroemd geworden
door hun verzetswerk tijdens de Tweede Wereldoorlog, wat de laatste met
zijn leven heeft moeten bekopen.
Gerrit van der Veen woonde aan de Zomerdijkstraat totdat hij, vanwege
zijn verzetswerk, moest onderduiken. Voordien was hij een hardwerkende
beeldhouwer, zoals te zien is aan de vele beelden van zijn hand die in
de stad, Amsterdam en in het hele land terug te vinden zijn. Op Curaçao
is een klok voorzien van beeldhouwwerk van Van der Veen. Van der Veen
begon als technisch tekenaar op Curaçao. Hij kon echter een studiebeurs
krijgen voor de Academie in Amsterdam als beloning voor een heldendaad
die hij verrichte in de haven van Curaçao. Met gevaar voor eigen
leven heeft hij er in zijn eentje een ramp voorkomen. Door de oorlog en
de fatale afloop voor hem, heeft zijn oeuvre zich nooit verder kunnen
ontplooien. Deze maand zal voor het eerst een groot deel van zijn werk
te zien zijn in het Veilinghuis Glerum.
Federico Carasso had al een turbulent leven achter de rug voordat hij
in de Zomerdijkstraat kwam wonen. Hij vluchtte voor Mussolini en zijn
fascisme uit Italië en kwam via een omweg in Nederland terecht. Tijdens
de oorlog stond ook zijn leven in het teken van verzet. En net als van
der Veen, sprak Carasso zich duidelijk uit tegen lidmaatschap van de Kulturkammer
door kunstenaars. Dit in tegenstelling tot velen die dachten met enige
medewerking iets te kunnen bereiken. Carasso’s oeuvre bestaat uit
talloze beelden en tekeningen. Veel tekeningen zijn in het bezit van het
Prentenkabinet van het Stedelijk Museum te Amsterdam, en vanwege hun kwetsbaarheid
niet te zien op deze tentoonstelling.
Zowel voor Carasso als voor Van der Veen is het vrouwelijk lichaam een
voortdurende bron van inspiratie in hun werk geweest.
De
derde exposant is Louise van der Veen ,
de weduwe van Gerrit, die als fotografe jarenlang ondermeer beeldhouwers
en hun werk fotografeerde. Op de tentoonstelling zijn vele foto’s
van bekende beeldhouwers te zien. De bijzondere foto’s geven een
uniek beeld van het artistieke leven in Amsterdam.
Louise kende Gerrit van der Veen vanuit zijn tijd aan de Rijksacademie
te Amsterdam. Een door hen beide uitgevoerde opdracht, in brons gegoten,
is daar het bewijs van. Na de gewelddadige dood van haar man in 1944,
verhuizen Louise en haar twee dochters van onderduikadres naar onderduikadres.
Na de oorlog werd Louise van der Veen bestuurslid van de Stichting Kunstenaars
Verzet 1942-1945.
De
schilder Fred Sieger was nauw bevriend met
Federico Carasso. Zijn moderne schildertrant inspireerde Carasso en omgekeerd.
Hij is daarom als vierde exposant een belangrijke aanvulling voor het
tonen van het tijdsbeeld, het toenmalige artistieke klimaat en het heersende
gedachtegoed, waarin Carasso en Van der Veen werkten en leefden. Ook Sieger
zat tijdens de oorlog in het verzet en hij woonde tegenover het onderduikadres
van Gerrit van der Veen. Sieger was lid van de modeltekenclub, die wekelijks
in het atelier van Carasso aan de Zomerdijkstraat bijeen kwam. Er is een
bekende foto waarop zij aan het werk zijn, tezamen met een aantal ander
kunstenaars, waaronder de Van der Veens.
Sieger kreeg veel bekendheid in Denemarken. Hij overleed op de hoge leeftijd
van 97 jaar. Tot aan zijn dood in 1999 heeft hij geschilderd, onder andere
in zijn atelier in Zevenaar. De werken die op deze tentoonstelling te
zien zijn, zijn een keuze uit zijn latere periode; een deel ervan is gemaakt
op 92-jarige leeftijd!
Familieleden
van Carasso en Van der Veen en ook de weduwe van Sieger hebben ruimhartig
de in hun bezit zijnde werken, documenten en archiefmateriaal ter beschikking
van de tentoonstelling gesteld. Het archiefmateriaal geeft niet alleen
een tijdsbeeld, maar ook een concreet idee van het leven van deze bewoners
van de Zomerdijkstraat. |
